Osadnicy byli pierwszą grą budowlaną? A może to było Sim City? Nie – ten pierwszy jest starszy niż lądowanie na księżycu! Nasza relacja z preludium do wielkiej gry budowlanej zabierze was do wmurowania kamienia węgielnego w roku Anno 1965.
Volker Wertich stworzył The Settlers scurry, Will Wright zbudował Sim City, a Mabel Addis wymyśliła The Sumerian Game. Jaka Mabel? Sumeryjskie co? Tak jest, nowojorska nauczycielka szkoły podstawowej i jej gra komputerowa są dziś praktycznie nieznane. Niesłusznie! Bo w wieku 52 lat inteligentnej pani udało się napisać historię gier komputerowych. Kilka razy.
W 1965 roku Mabel postawiła swoich szóstoklasistów w roli władcy nad mezopotamskim miastem-państwem Lagash. Uczniowie mają za zadanie wyprodukować i rozdzielić zboże w taki sposób, aby ich mieszkańcy mieli co jeść, ale także aby pozostało wystarczająco dużo na zasiew. Wydajność upraw zmienia się co roku, a doradca daje graczom wskazówki, jak określić wymagane ilości.
Ale to dopiero początek: w dalszych rundach można inwestować zasoby w sztukę i rzemiosło, a w końcu dochodzi handel z innymi miastami, a także rozbudowa własnego imperium. I raz po raz biedni studenci muszą zmagać się z plagami szarańczy, powodziami i boskimi tantrami.
Slide show z magnetofonem
Mabel Addis i programista IBM William McKay wykonują wielokrotną pracę przy ustawianiu The Sumerian Game. Mabel tworzy bowiem pierwszą symulację ekonomiczną na komputerze i jednocześnie staje się pierwszym autorem i projektantem gier komputerowych. Aby wprowadzić uczniów w nastrój swojej gry, pisze 20-minutowy wstęp. Pisze też dużo informacji o tle, które są odczytywane podczas gry. Cóż, chcielibyśmy pokazać Wam kilka zrzutów ekranu, ale … w ogóle nie było żadnego ekranu.
Sumerian Game działa na terminalu IBM 1052, a wprowadzanie i wyprowadzanie tekstu jest przekazywane do zintegrowanej drukarki. Zamiast ekranu są więc metry papierowych wydruków. Ale to jest zbyt suche dla Mabel, więc łączy swoją grę z automatycznym pokazem slajdów. Tekst, muzyka i dźwięki z kasety magnetofonowej towarzyszą tym przerywnikom. Tak więc, całkiem przypadkowo, The Sumerian Game staje się również pierwszą multimedialną grą w historii – na długo przed tym, zanim jeszcze istniał termin multimedia.
Budownictwo
W latach 1965-1967 Mabel Addis i William McKay nadal udoskonalają swoją Sumeryjską Grę i jest ona wykorzystywana w innych szkołach. Ale bez slajdów i kaset, bo konfiguracja jest po prostu zbyt skomplikowana. W 1968 roku programista Doug Dyment usłyszał o grze na wykładzie i przeprogramował ją w niezwykle okrojonej wersji pod nazwą King of Sumeria – jako demo dla nowego języka programowania Focal. Gry były już wtedy bardzo popularne jako sposób na przekonanie decydentów o niewielkiej sympatii do technologii do zakupu komputera. Zwłaszcza nauczyciele są pod wrażeniem „oprogramowania edukacyjnego”, natomiast uczelnie od dawna zajmują się grami.
Jednak nowy język programowania Basic wyprzedza swojego konkurenta Focala na prawym pasie, a oprogramowanie Focala nagle przestaje istnieć. W 1973 roku programista i autor David H. Ahl wydaje książkę „101 podstawowych gier komputerowych”. Jest w niej gra Hmrabi, która bazuje na programie Focal King of Sumeria, ale wnosi więcej językowego dowcipu („twój lud chętnie widziałby cię zamordowanego, ale wszyscy mamy swoje banalne problemy”).
I co ciekawe, w grze władca nie nazywa się Hamurabi, tylko doradca. Niezależnie jednak od tego, czy pisze się Hmrabi, czy Hamurabi, czy Hamurapi, czy ma się na myśli władcę, czy doradcę: gra Hamurabi staje się samograjem i pojawia się wciąż na nowo na przestrzeni dekad i platform sprzętowych, m.in. na programowalnych kalkulatorach od Texas Instruments, na Commodore 64, jako gra przeglądarkowa i na iPhonie.
From text to … image?
Oprócz pokazu slajdów Mabel Addis, te pierwsze próby chodzenia są jeszcze kamiennie trzeźwe. Powoli się to zmienia, gdy gry takie jak Kaiser (1984) czy Hanse (1986) dodają więcej grafiki. Jasne, ich gameplay wciąż dzieli wiele kilometrów od dzisiejszego Anno 1800. Ale i tak zawierają one już takie elementy jak budownictwo, produkcja, ekspansja terenu i handel, które są silnie współzależne. Obok tych skoncentrowanych na ekonomii klasyków, istnieją warianty gier budowlanych, takie jak symulacje budowania miast i gry w boga, przede wszystkim SimCity i Populous (obie z 1989 roku).
Do gier konstrukcyjnych możemy zaliczyć również symulacje ruchu drogowego i parków rozrywki, takie jak Sid Meier”s Railroad Tycoon z 1990 r. czy Theme Park Petera Molyneuxa z 1994 r. Do dziś bowiem pojęcie gry konstrukcyjnej jako podgatunku strategii jest nieco rozmyte, ponieważ wiele tytułów strategicznych miesza takie elementy jak zarządzanie, symulacja i walka.
Lost but not forgotten
Ale wracając do korzeni: Co właściwie stało się z The Sumerian Game i jej wynalazcą? Niestety, spustoszenia czasu zebrały tu swoje żniwo. Kod źródłowy i wydruki z fazy drugiej i trzeciej gry zniknęły. Tylko kilka slajdów i wydruków z pierwszej fazy nadal istnieje i jest zarchiwizowanych w muzeum w Rochester w Nowym Jorku. Co bardzo przypomina losy Świętego Graala w Raiders of the Lost Ark.
Nauczycielka Mabel Addis pozostała wierna swoim nowojorskim szkołom podstawowym aż do przejścia na emeryturę w 1976 roku. Jako emerytka dużo podróżowała, została prezesem Somers Historical Society i wyszła za mąż po raz drugi w wieku 79 lat. Zmarła w 2004 roku w dumnym wieku 92 lat i być może ta retrospektywa pomoże zapewnić, że jej praca w budowaniu jednego z najfajniejszych gatunków pozostanie niezapomniana. Dziękuję, Mabel!
